Η Sarah Kane (3 Φεβρουαρίου 1971 - 20 Φεβρουαρίου 1999) ήταν Αγγλίδα θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτης θεάτρου. Θεωρείται μια από τις cult θεατρικούς συγγραφείς σε διεθνή κλίμακα, βασική μορφή του λεγόμενου in-yer-face θεάτρου. Γεννήθηκε στο Essex της Αγγλίας (Ηνωμένο Βασίλειο), από ένα παντρεμένο ζευγάρι αφιερωμένο στη δημοσιογραφία, με τον πατέρα της να είναι αρχισυντάκτης της εφημερίδας Daily Mirror στην ανατολική περιοχή.
Η αγάπη της για το θέατρο και τη λογοτεχνία ξεκίνησε στην εφηβεία της, όταν εντάχθηκε σε μια ερασιτεχνική θεατρική ομάδα ως σκηνοθέτης, ανεβάζοντας έργα συγγραφέων όπως ο Άντον Τσέχωφ και ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Σπούδασε θεατρική αγωγή στο Πανεπιστήμιο του Bristol, απ' όπου αποφοίτησε με άριστα. Εκεί, αν και σκέφτηκε να γίνει ηθοποιός ή σκηνοθέτης, άρχισε να στρέφεται προς τη συγγραφή. Οι λογοτεχνικές της επιρροές είναι ποικίλες, αλλά έχει μια προτίμηση στους Edward Bond, Samuel Beckett, Howard Brenton και Georg Büchner.
Ήταν η δεκαετία του 1990 και ήταν 20 ετών. Το Λονδίνο έσφυζε από πανκ και διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης Θάτσερ. Οι θεατρικοί συγγραφείς, αν και ο καθένας με διαφορετικό ύφος, έριχναν στο έργο τους απαισιοδοξία, βία και διαμαρτυρία. Οι νεότεροι που ήταν ιδιαίτερα ωμοί στη γραφή τους συγκεντρώθηκαν σε ένα κίνημα που το ονόμαζαν "in yer face". "In your face". Γιατί το θέατρό τους εκρήγνυτο στο πρόσωπό σου, αναγκάζοντάς σε να δεις αυτό που δεν ήθελες να δεις. Μεταξύ όλων αυτών των θεατρικών συγγραφέων ήταν και η Σάρα Κέιν, μια ανδρόγυνη νεαρή γυναίκα που έγινε άθελά της το πρόσωπο του κινήματος σε ηλικία 23 ετών. Το 1994 έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο Sick, μια τριλογία μονολόγων, τα κεντρικά θέματα των οποίων είναι ο βιασμός, η βουλιμία και η σεξουαλικότητα. Αυτές οι τρεις πλοκές, μαζί με τον πόνο, τη σκληρότητα, τα βασανιστήρια και τον έρωτα, αποτελούν τους δημιουργικούς του άξονες.Την περίοδο αυτή, η Κέιν υπέφερε ήδη από συμπτώματα κατάθλιψης που θα την οδηγούσαν στο να βάλει τέλος στη ζωή της.Το 1995, τα έργα της άρχισαν να γίνονται γνωστά στη Βρετανία. Η πρεμιέρα του Reventado προκάλεσε τεράστια αναστάτωση: πρόκειται για ένα έργο που μιλάει για την κακοποίηση, τον βιασμό, τον πόλεμο και, σαν να μην έφτανε αυτό, ξεκινάει ρεαλιστικά αλλά καταλήγει σε έναν εξπρεσιονιστικό τόνο με σουρεαλιστικές προεκτάσεις που ξετρέλανε το κοινό: αυτό που ξεκινάει ως καυγάς ενός ζευγαριού μετατρέπεται, επί σκηνής, σε βιασμό σε πόλεμο. Οι κριτικοί την κατηγόρησαν ότι ήταν βίαιη και εντελώς τρελή, αλλά καταξιωμένοι θεατρικοί συγγραφείς, όπως ο νομπελίστας Χάρολντ Πίντερ, την υπερασπίστηκαν: ήταν η νέα φωνή του αγγλικού θεάτρου.
Ένα χρόνο αργότερα, έκανε πρεμιέρα με την παράσταση Phaedra's Love, βασισμένη στον ελληνικό μύθο. Στο πρωτότυπο, η Φαίδρα ερωτεύεται τον θετό της γιο, Ιππόλυτο, αλλά εκείνος την απορρίπτει επειδή είναι το σύμβολο της αγνότητας. Στην εκδοχή της Sarah Kane, ο Ιππόλυτος είναι ένας έφηβος μαλάκας που είναι ανίκανος να νιώσει οτιδήποτε, με αποτέλεσμα να κακομεταχειρίζεται τους πάντες γύρω του. Υπάρχουν αναφορές στην αγγλική βασιλική οικογένεια και έντονη κριτική στην εκκλησία. Και, παρ' όλα αυτά, καταφέρνει να μιλήσει για την αγνότητα και την αγάπη.
Ενώ το θέατρό της εξαπλωνόταν σε όλη την Ευρώπη και η ίδια γινόταν ευρύτερα γνωστή, η Σάρα Κέιν έπεφτε όλο και περισσότερο σε κατάθλιψη.
Δημιουργική πληρότητα. Επιδείνωση της ψυχικής υγείας 1998
Παρόλο που η Sarah Kane ήταν ανοιχτή, δυναμική και διαυγής δημόσια, η συγγραφέας κυριαρχούνταν όλο και περισσότερο από τη μανιοκατάθλιψη από την οποία έπασχε. Τα φετινά θεατρικά έργα ασχολήθηκαν με τη βία των ψυχιάτρων και τον πόνο των ψυχικά ασθενών.
Το 1998 έκανε πρεμιέρα με δύο ακανθώδη έργα:
Τον Απρίλιο παρουσιάζει το Purificado (Εξαγνισμένη), ένα κείμενο αφιερωμένο στους ασθενείς και το προσωπικό του Es3, ενός τμήματος ψυχιατρικού νοσοκομείου στο οποίο εισάγεται όλο και πιο τακτικά.
Τον Αύγουστο, με το ψευδώνυμο Marie Kelvedon, κάνει πρεμιέρα το crave (Λαχτάρα), στο οποίο οι χαρακτήρες βιώνουν οδυνηρά τις διαταραχές, την αγωνία και τη μοναξιά τους.
Θάνατος και μεταθανάτια αναγνώριση 1999
Τον Ιανουάριο του 1999, η Sarah Kane εισάγεται οικειοθελώς στο νοσοκομείο Maudsley του Λονδίνου, ενώ οι κριτικοί παραδίδονται στο ταλέντο της. Όλο και πιο άρρωστη, η Σάρα γράφει έναν μονόλογο στον οποίο ξεχειλίζει όλη την απελπισία της, την επιθυμία της για ζωή και αγάπη, η οποία όμως βρίσκει διέξοδο μόνο στην αυτοκτονία.
Ο μονόλογος αυτός φέρει τον τίτλο 4:48 Ψύχωση και αναφέρεται στην ώρα που διαπράττονται οι περισσότερες αυτοκτονίες, καθώς, σύμφωνα με τις αγγλικές στατιστικές, είναι εκείνη περίπου η ώρα που εξασθενούν οι επιδράσεις των φαρμάκων που πήρε το προηγούμενο βράδυ. Το έργο δείχνει τι περνάει από το μυαλό ενός ανθρώπου όταν δεν μπορεί πλέον να διακρίνει το πραγματικό από το φανταστικό, τις αναμνήσεις από τη φαντασία, τα όνειρα από τους εφιάλτες.
Μετά την ολοκλήρωση του κειμένου, η Σάρα Κέιν επιχειρεί να αυτοκτονήσει παίρνοντας 150 αντικαταθλιπτικά χάπια και 50 υπνωτικά, αλλά εντοπίζεται εγκαίρως και μεταφέρεται στο King's College Hospital. Τρεις ημέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια λίγων ωρών μοναξιάς, κρεμιέται στο μπάνιο με τα κορδόνια των παπουτσιών της. Μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα είχε κλείσει τα 28 της χρόνια.
Το 4:48 Psycho παρουσιάστηκε μετά θάνατον τον Ιούνιο του 2000, ενώ το 2001 το Royal Court Theatre αφιέρωσε μια ολόκληρη σεζόν στην αναβίωση όλων των έργων της.
Η Sarah Kane και τα έργα της
1995 Blasted(Ερείπια)
Το Blasted συγκλόνισε τον θεατρικό κόσμο του Λονδίνου με τους κριτικούς να μην μπορούν να κατανοήσουν τη βία και την ενέργειά του ("ένα αηδιαστικό σκουπίδι").
Ο παραγωγός James Macdonald λέει: "Λόγω των λίγων παραστάσεων του "'Σπασμένη'" δεν το είδαν περισσότεροι από 1000 άνθρωποι, καθιστώντας το ίσως το λιγότερο προβεβλημένο και πιο πολυσυζητημένο έργο στο πρόσφατο παρελθόν. Εν τω μεταξύ, κρυμμένη στο Brixton, η Sarah έλαβε μια παράδοση-έκπληξη ένα απόγευμα στις 3 μ.μ. Ένα γράμμα από έναν πολύ ιδιαίτερο θαυμαστή, που δεν ήταν άλλος από τον Harol Pinter. Θα το έφερνε ο ίδιος "αυτοπροσώπως", αναρωτήθηκε, ή θα ήταν ένας βοηθός με γάντια και γυαλιά;"
Σε ένα κρεβάτι δωματίου ξενοδοχείου ο Ίαν, ένας απωθητικός επιχειρηματίας, έχει την Κέιτ για τη νύχτα. Είναι ένα συνηθισμένο κορίτσι που δεν έχει συνηθίσει την πολυτέλεια. Τότε μπαίνει ο στρατιώτης. Το ξενοδοχείο βρίσκεται στη Βοσνία Λιντς και τα γεγονότα που ακολουθούν αντικατοπτρίζουν τον πόνο και τη δυστυχία που υφίσταται η Βοσνία. Ο Κέιν διαχειρίζεται τις οπτικές γωνίες τόσο του καταπιεστή όσο και του θύματος.Οι σκηνές του βιασμού, του κανιβαλισμού και άλλων μορφών βαρβαρότητας δημιούργησαν ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στο θέατρο του Λονδίνου. Ωστόσο, η ίδια επιθυμούσε να εκφράσει τις αντιφατικές και δημιουργικές δυνάμεις της και να παρουσιάσει επί σκηνής τις φρικαλεότητες που συμβαίνουν στην κοινωνία.
Θάνατος. Καμία ύπαρξη / Αποκοιμίζεσαι και μετά ξυπνάς Η μητέρα του είναι λεσβία, δεν είμαι προτιμότερος από αυτό / Ίσως είναι καλός άνθρωπος Δώσε μας ένα τσιγάρο / Γιατί; / Γιατί εγώ έχω όπλο και εσύ όχι / Κανένας Θεός / Πρέπει να είμαι κάτι / Γιατί; / Αλλιώς δεν υπάρχει νόημα / Δεν υπάρχει νόημα ούτε έτσι ούτε αλλιώς
Το Blasted έκανε πρεμιέρα στο Royal Court Theatre του Λονδίνου στις 12 Ιανουαρίου 1995. Σκηνοθεσία: James Macdonald με τους Pip Donaghy ως Ian, Kate Ashfield ως Cate και Dermot Kerrigan ως στρατιώτης. Μια προηγούμενη εκδοχή από το 1993 κάλυπτε το πρώτο μισό της τελικής εκδοχής και είχε παρουσιαστεί από φοιτητές.
Ο Kane λέει ότι "πράξεις βίας συμβαίνουν κανονικά στη ζωή, και είναι ασήμαντες και όμως είναι φρικτές. Είναι... είναι ο τρόπος που συμβαίνει στο έργο.
1996 Phaedra´s Love (Φαίδρα Έρως)
Η Κane διασκευάζει και σκηνοθετεί την κλασική ιστορία της Φαίδρας που έγραψε ο Σενέκας.
Δεν σκέφτηκες ποτέ, δεν σκέφτηκες ποτέ ότι η καρδιά σου μπορεί να σπάσει, Δεν ευχήθηκες ποτέ να μπορούσες να ανοίξεις το στήθος σου, να το σκίσεις για να σταματήσει ο πόνος, Γιατί δεν αντιδράς όπως όλοι οι άλλοι / Τι με νοιάζει εμένα; Η ζωή είναι πολύ μεγάλη Μπορείς να έχεις όποιον άντρα θέλεις / Τον θέλω / Εκτός από αυτόν Πάντα υποψιαζόμουν ότι ο κόσμος δεν μυρίζει φρέσκια μπογιά και λουλούδια / Μυρίζει κάτουρο και ανθρώπινο ιδρώτα Αν μπορούσαν να υπάρξουν περισσότερες στιγμές σαν κι αυτή
Το έργο Phaedra's Love ανοίγει στο θέατρο Gate του Λονδίνου στις 15 Μαΐου 1996. Σκηνοθετεί η Sarah Kane με τον Cas Harkins στον ρόλο του Ιππόλυτου, τη Phillipa Williams στον ρόλο της Φαίδρας και την Catherine Cusack στον ρόλο του Στρούφη.
Στη σκηνοθεσία της Kane οι ηθοποιοί περπατούν ανάμεσα στο κοινό που είναι καθισμένο στο πάτωμα.
1997 Skin
Ένα δεκάλεπτο τηλεοπτικό σενάριο γραμμένο από τον Kane. Ένας skinhead, ο Billy, έρχεται σε επαφή με ένα μαύρο κορίτσι. Ο ένας από τους δύο είναι θύμα. Γράφτηκε το 1995.
Θέλω να φτιάξω τη ζωή σου Billyboy Ελπίζω πραγματικά να μην γίνεις χορτοφάγος Έχεις αγγίξει ποτέ πριν μαύρη γυναίκα; Τίποτα σε σένα δεν μελανιάζει εύκολα.
Η πρώτη τηλεοπτική παρουσίαση έγινε στο βρετανικό Chanel 4 στις 17 Ιουνίου 1997. Ο Ewan Bremner έπαιξε το ρόλο του Billy και η Marcia Rose έπαιξε το μαύρο κορίτσι Marcia. Ο σκηνοθέτης ήταν ο Vincent O'Connell.
1998 "Cleansed"
Το έργο " Καθαροι πια" διαδραματίζεται σε ένα πανεπιστήμιο/στρατόπεδο συγκέντρωσης με επεισόδια στο λευκό δωμάτιο (ψυχιατρική πτέρυγα), στο κόκκινο δωμάτιο (γυμναστήριο), στο μαύρο δωμάτιο (ντους/peep show) κ.λπ.
Η ζωή είναι γλυκιά Θα βάλω τα δυνατά μου, λεπτό προς λεπτό, να μην σε προδώσω Ροντ δεν είμαι εγώ Περισσότερο σαν εμένα από τον εαυτό μου Αγάπα με ή σκότωσέ με, Γκράχαμ Δεν θα σου γυρίσω την πλάτη Αν μπορούσες να αλλάξεις ένα πράγμα στη ζωή σου Τι θα άλλαζες / Τη ζωή μου Πολλοί με ξέρουν, δεν είναι ερωτευμένοι μαζί μου / Και οι αρουραίοι τρώνε το πρόσωπό μου Πεθαίνοντας γι' αυτό / Ικετεύοντας γι' αυτό / Γαβγίζοντας γι' αυτό / Σέρνοντας γι' αυτό / Υποφέροντας γι' αυτό / Υποφέροντας γι' αυτό
Το έργο "Καθαροί πια" έκανε πρεμιέρα στο Royal Court Theatre του Λονδίνου στις 30 Απριλίου 1998. Σκηνοθεσία: James Macdonald. Τους ρόλους έπαιξαν οι Martin Marquez, Stuart McQuarrie, James Cunningham, Danny Cerqueira, Suzan Sylvester, Daniel Evans και Victoria Harwood.
Η Kane λέει "Σχεδόν κάθε γραμμή στο Cleansed έχει περισσότερα από ένα νοήματα.... Ήθελα να επεκτείνω τη θεατρική γλώσσα".
1998 Crave (Λαχταρώ)
Εξαιτίας του σάλο που προκάλεσε η κριτική για το Reventado, το επόμενο έργο της Kane παρουσιάστηκε αρχικά με το όνομα Marie Kelvedon.
Τέσσερις άνθρωποι κάθονται σε τέσσερις καρέκλες απέναντι από το κοινό και του μιλούν ατομικά.
Με ακολουθεί... Χρειάζεται να έχει ένα μυστικό αλλά δεν μπορεί να το κρατήσει Η ζέστη βγαίνει από μέσα μου / Η καρδιά βγαίνει από μέσα μου Και παρόλο που δεν μπορεί να θυμηθεί δεν μπορεί να ξεχάσει Σφίγγοντας μια γροθιά γεμάτη άμμο Αυτό που με δένει μαζί σου είναι η ενοχή Έχω διασχίσει δύο ποτάμια και έχω βουτήξει από ένα Είμαι το θηρίο στην άκρη του σχοινιού Ευτυχισμένος και ελεύθερος
Η πρεμιέρα του Crave έγινε στο Traverse Theatre του Εδιμβούργου στις 13 Αυγούστου 1998. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε η Vicky Featherstone και τους τέσσερις ρόλους: C, M, B και A έπαιξαν οι Sharon Duncan-Brewster, Ingrid Craigie, Paul Thomas Hickey και Alan Williams.
Μια προηγούμενη εκδοχή είχε γίνει ως σκηνοθετημένη ανάγνωση "τυχαία για να καλύψει ένα κενό για κάποιον που έχασε τη σεζόν των σκηνοθετημένων αναγνώσεων που διοργάνωσε η Paines Plough Company". Η Kane λέει ότι "το βλέπω περισσότερο ως κείμενο παράστασης παρά ως έργο από μόνο του" και ότι "ήθελα να ανακαλύψω πόσο καλή ποιήτρια θα μπορούσα να γίνω γράφοντας κάτι δραματικό".
2000 4.48 Psychosis (4.48 Ψύχωση)
Στις 4.48 είναι η ώρα που πραγματοποιούνται οι περισσότερες αυτοκτονίες. Ένα έργο που σε συγκινεί, το οποίο παρουσιάζεται μετά το θάνατο του Κέιν.
Ποιος με κορόιδεψε όταν ξύρισα το κεφάλι μου, Ποιος είπε ψέματα και είπε ότι χάρηκε που με είδε, Ποιος είπε ψέματα, ποιος είπε ψέματα; Και είπε ότι χάρηκε που με είδε Η αλήθεια σου, τα ψέματά σου, όχι πια Τίποτα δεν μπορεί να σβήσει το θυμό μου Ελπίζω μόνο στο Θεό ότι ο θάνατος είναι το γαμημένο τέλος Μια διαβρωτική αμφιβολία Ονειρεύτηκα ότι πήγα στο γιατρό και μου έδωσε οκτώ λεπτά ζωής. Καθόμουν στη γαμημένη αίθουσα αναμονής για μισή ώρα.
Έκανε πρεμιέρα στο Royal Court Theatre του Λονδίνου στις 23 Ιουνίου 2000. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο James Macdonald και πρωταγωνιστούν οι Daniel Evans, Jo McInnes και Madeleine Potter.
Comments